O języku hebrajskim

Historia języka hebrajskiego

Nazwa języka hebrajskiego - עברית [iwrit] - wywodzi się od słowa עברי [iwri]. Słowo to oznacza Hebrajczyka, a tym, którzy znają niektóre języki słowiańskie zapewne kojarzy się z określeniem człowieka narodowości żydowskiej (który na przykład po rosyjsku nazywa się „jewriej”). Słowo „iwri” pochodzi najprawdopodobniej od czasownika לעבור [la'awor] - "przechodzić, przejść". W tym wypadku עברי mogłoby odnosić się do „tego, który przeszedł rzekę”, co najprawdopodobniej nawiązuje do wspomnianego już przybycia Izraelitów do Kanaanu. Język ten, ze względu na ponad trzy tysiąclecia istnienia, wyróżnia się bardzo bogatą historią. Pierwszym etapem rozwoju hebrajskiego był język mówiony, którego śladów dziś praktycznie nie ma. Drugim był – najbardziej chyba znany – biblijny hebrajski. Początkowo był on jednym z języków dominujących w ówczesnym świecie i zdecydowanie opierał się wpływom innych języków, w czasie niewoli babilońskiej stopniowo ewoluował jednak do osiągnięcia postaci hebrajskiego misznaickiego. Był to bardzo bogaty język, pełen zapożyczeń, którym mówili Żydzi mieszkający w Palestynie na przełomie er. Potem hebrajski utracił na znaczeniu, stając się językiem głównie liturgicznym – łączył w sobie wtedy elementy misznaickiego i biblijnego hebrajskiego. Najnowszy okres rozwoju hebrajskiego rozpoczął się w roku 1881, kiedy to narodził się ruch odrodzenia kultury narodowej wśród Żydów. Diaspora żydowska poczuła wtedy konieczność posiadania silnego spoiwa, jakim stał się język. Słownictwo tego języka oparto na biblijnym, wprowadzono nowe słowa oraz ściśle określono wymowę. Obecnie język hebrajski jest językiem urzędowym na terenie Izraela – używa go nieco mniej niż 5 milionów ludzi. Drugim językiem często używanym przez narodowość żydowską jest jidysz, czyli język łączący elementy z hebrajskiego z elementami przede wszystkim niemieckimi.

Alfabet hebrajski

Niewątpliwie jednym z najciekawszych aspektów języka hebrajskiego jest jego alfabet. Jest to alfabet zwany pismem kwadratowym. Określa się go również jako abdżad. Jest to alfabet jedynie spółgłoskowy – składa się z 22 spółgłosek, nie występują w nim samogłoski. Nie znaczy to, że samogłoski w języku hebrajskim nie występują – wręcz przeciwnie, są wymawiane, jednak nie są zapisywane. Uczący się języka hebrajskiego do ich oznaczenia używają odpowiednich znaków umieszczanych pod albo nad literami czy też obok nich – te znaki są sztucznym wytworem powstałym dużo później niż samo pismo. Osoby biegle posługujące się hebrajskim nie potrzebują ich do czytania. Pismo hebrajskie jest dla nas egzotyczne także z innych powodów – czyta się i pisze od prawej do lewej, czyli w kierunku odwrotnym niż w języku polskim. Podobnym ewenementem był pewien typ spółgłosek, który już nie funkcjonuje w tym języku – spółgłoski wymawiane na przydechu. Ich wymówienie bez przydechu zupełnie zmieniało znaczenie słowa. Równie ciekawy w alfabecie hebrajskim jest fakt, że sam system pisma może być starszy nawet od języka hebrajskiego! Jego powstanie datuje się na nawet na IV wiek p.n.e w cywilizacji Fenicjan. Z powodu swego imponującego wieku alfabet ten jest traktowany przez Żydów jako coś mistycznego – nie dostrzegają w nim jedynie liter, tak jak my w naszym alfabecie, ale jednostki posiadające duchową moc sprawczą. Znajomość tego alfabetu uznawana jest za zbliżającą do Boga, toteż zna go każdy człowiek narodowości żydowskiej – Żydzi od małego uczą się bowiem czytania Tory, a zjawisko analfabetyzmu nie występowało wśród nich nigdy i nadal nie występuje.

Jak można wywnioskować z powyższego tekstu, język hebrajski to język całkowicie dla nas egzotyczny – jego alfabet czy wymowa jest dla nas całkowicie obca. Obce jest też zjawisko z tym alfabetem łączone, czyli nadawanie zwykłym literom duchowej mocy. Niewątpliwie warto zagłębić się w ten temat. Osoby, które już to zrobiły, i opanowały ten język, mogą pochwalić się nie tylko umiejętnością odczytania pierwszych ksiąg Biblii w oryginale, ale także posługiwaniem się jednym ze starszych funkcjonujących języków świata.